We hebben allemaal weleens een nacht met weinig of geen slaap. Zonder duidelijk aanwijsbare reden, of als je bijvoorbeeld tijdelijk met een wat lastige situatie te maken hebt, kun je zo nu en dan enkele nachten minder goed slapen. Hierdoor zal je je een tijdje moe voelen, maar het zal je fysieke en mentale gezondheid niet direct schaden. Soms wordt slapeloosheid veroorzaakt door een ingrijpende gebeurtenis waar je moeilijk mee om kunt gaan. Zoals het overlijden van een dierbare, een scheiding, ziekte of ontslag.
Slecht slapen ontstaat vaak door iets wat stress oproept en gaat in meer dan de helft van de gevallen over als de stress verdwenen is. Maar bij een grote groep mensen blijft de slapeloosheid voortduren, ook al is de oorspronkelijke stress verdwenen. Dat komt doordat iemand allerlei verkeerde slaapgewoontes gaat aannemen en/of doordat er stress ontstaat óver het slechte slapen.
Het zorgen maken over de slaap kan een chronisch slaapprobleem creëren of een al bestaand slaapprobleem verergeren. Als je bijvoorbeeld bezorgd bent omdat je niet de ‘normale’ acht uur slaap per nacht krijgt, als je denkt dat er iets mis is, of als je je afvraagt of je ‘zo nog wel kunt functioneren op je werk’, kan dit op zich al tot een slechte nachtrust leiden. Het in de media lezen of horen over hoe ongezond slaaptekort is, maakt het vaak niet beter, zorgt er zeker niet voor dat je makkelijker in slaap valt.
Het is goed te begrijpen dat het niet goed kunnen slapen makkelijk je leven kan gaan beheersen. Oorzaak en gevolg werken hierbij twee kanten op. Psychische, relationele en lichamelijke problemen kunnen slapeloosheid veroorzaken, en de slapeloosheid kan op haar beurt zorgen voor psychische, relationele en lichamelijke problemen. Er is dus sprake van een sterke samenhang.
Herken je dit?
Voor de zoveelste nacht wakker liggen kan, met de uitputting die daar vaak mee gepaard gaat, hevige gevoelens oproepen. Denk bijvoorbeeld aan diepe frustratie, zorgen over morgen, ergenis of woede naar een eventueel ‘fijn’ snurkende partner, verdriet, angst, eenzaamheid en paniek.
Grote kans dat jij, net als ik, al van alles hebt geprobeerd om je slaapprobleem de baas te worden. Dat je heel wat nachtelijke podcasts hebt uitgespeeld – steeds de sleeptimer opnieuw instellend, een andere kant in het bed hebt gekozen, je slaapkamer Feng Shui hebt ingericht, stevig aan de valeriaanthee hebt gezeten, toch maar weer een ander kussen bent gaan kopen, in melatoninetabletten hebt geïnvesteerd – of die druppels waarover die kennis op dat feestje … Dat je je verdiepte in aromatherapie, of een edelsteen naast je bed legde, probeerde vooral níet het aantal slagen van de kerkklok buiten te tellen, vocht tegen de neiging naar de tijd te kijken en de resterende uren tot aan de wekker te tellen. Dat je nachtelijke woordspelletjes deed (En nu een groente met de letter H!).
Of dat je ver voor de – wél goed slapende – ‘kippen op stok’ bent gegaan, dat je verschillende slaapoogmaskers met knellende elastieken hebt proberen te verdragen. Dat je naar zingende dolfijnen of rustgevende muziek hebt geluisterd tot het zweet je uitbrak. Dat je op zoek ging naar ASMR op YouTube, of hardop tegen jezelf zei ‘Ik ben een goede slaper’. Dat je meerdere meditatie-apps hebt geïnstalleerd en er vervolgens vol verwachting mee op je matras bent gaan liggen. Dat je je bed verliet, telkens als het slapen niet lukte, terug hebt geteld vanaf 3000. Dat je zeer fanatiek de kalmte in yoga hebt gezocht, dat je een flinke borrel vlak voor die zo beladen gang naar het bed hebt genomen.
Dat je …. En dat je …
Ik zal stoppen.
Veel mensen met slaapproblemen zoeken geen hulp. En dat is jammer. Want je kunt er wel iets aan doen, en dat is mínder doen. Ik wil je daar graag bij helpen.
Hoe dan?
Bij het aanpakken van je slaapprobleem maak ik gebruik van zowel CGT (Cognitieve gedragstherapie) als ACT (Acceptance and Commitment Therapy), een effectieve vorm van gedragstherapie bij de behandeling van slapeloosheid.
Slapen is vooral overgave, loslaten en toelaten. Het staken van de strijd tegen de slapeloosheid, waar ACT op focust, heeft meer kalmte in brein en lichaam tot gevolg, waardoor de slaap dichterbij komt. Want slapen is niets doen! Ja, ‘duh’, en ‘makkelijk praten,’ hoor ik je zeggen. En dat snap ik. Maar ik heb, met een meer dan half leven ervaring op het gebied van plafondstaren, woelen en eerdergenoemde aanverwante acties, gemerkt dat daar vaak écht de crux zit. Dat we vaak zó hard ons best doen. En dat we heel lang in ons eentje blijven tobben (Want het moet me toch lukken, als ik maar hard genoeg probeer!). En ik heb gemerkt, geleerd, dat hulp bij dat loslaten (wat haaks staat op de zo begijpelijke en natuurlijk aanvoelende neiging de strijd met die ‘stomme slapeloosheid’ aan te gaan) erg welkom kan zijn. Het inzetten van ACT kan helpen je flexibeler te leren omgaan met slaap(- en/of andere)problemen in je leven.
Tijdens de coachingssessies gaan we onder andere onderzoeken wat de oorzaak is van je slaapprobleem en wat het in stand houdt, en eventueel zelfs verergerd. Ook staan we stil bij wat de invloed is van slecht slapen op je dagelijks leven. Het doel van dit alles is de uitputtende vicieuze cirkel doorbreken zodat jij (weer) ruimte krijgt om voluit te leven.
Bij het vermoeden dat er meer aan de hand is dan een insomniastoornis, bijvoorbeeld slaapapneu, zal ik je dat aangeven en je adviseren dit te bespreken met je huisarts.